Εγκαίνια Έκθεσης φωτογραφίας "Η τέχνη μπορεί..."

Τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας της Φ.Λ.Β. με τίτλο "Η τέχνη μπορεί...", την Τετάρτη 25-11-2009 στη σοφίτα του κτιρίου Σπίρερ στο Βόλο, στέφθηκαν με απόλυτη επιτυχία. Με μεγάλη μου χαρά είδα αρκετό κόσμο - μεταξύ των οποίων και αρκετοί φίλοι μου - να έρχεται στην έκθεση.
Ελπίζω και τις υπόλοιπες μέρες λειτουργίας της έκθεσης - μακριά από το θόρυβο του ανοίγματος - ο κόσμος να επισκεφθεί την πρωτότυπη για τα δεδομένα του Βόλου έκθεση φωτογραφίας.
Ελπίζω επίσης σε νέα, επόμενα, αντίστοιχα αλλά προφανώς βελτιωμένα βήματα στο μέλλον...
Θωμάς, Θωμάς, Σωτήρης, Αποστόλης, Μαρία.
Οι "καλλιτέχνες"...

Έκθεση φωτογραφίας "Η τέχνη μπορεί..."

....με αφορμή μέρος του κειμένου του Ν.Καζαντζάκη "Αναφορά στον Γκρέκο".

Τετάρτη 25 Νοεμβρίου (έως 6 Δεκεμβρίου), στη σοφίτα του κτιρίου Σπήρερ, Βόλος.

Μελέτη κατοικίας (υπόγειο-ισόγειο-όροφος) στο Βόλο

Ύστερα από συζητήσεις ετών με τον φίλο μου -πελάτη (σε θεωρητικό επίπεδο) και περίπου 50 εναλλακτικά στησίματα, τα σχέδια είναι έτοιμα...
Σε αρκετά μικρό οικόπεδο και με εκμετάλλευση των διατάξεων για χαμηλά κτίρια (άρ.14 Γ.Ο.Κ.) ύστερα από απαίτηση του ιδιοκτήτη (προς τιμήν του, αφού θα μπορούσε να χτίσει μέχρι και 5όροφη οικοδομή για εκμετάλλευση)

και ύστερα από απαίτηση για κατασκευή μακέτας (αντί για 3D rendering) για την κατανόηση των χώρων...
ιδού η πρόταση.
Δεν μεταφέρθηκαν όλα τα μορφολογικά στοιχεία (π.χ. μεταλλικές περσείδες στα 2 μεγάλα υαλοστάσια κ.ά.).
Οι ποιότητες των χώρων, παρά τη προσπάθεια για απόδοση των υλικών στη μακέτα, χάνουν αρκετά σε σχέση με το σχέδιο (κάτοψη-τομή)....

Φονιάδες των δασών, πεύκα

26/8/09 Επιμέλεια: Μάνος Χωριανόπουλος

Τα πεύκα είναι γυμνόσπερμα(ντροπή τους), αειθαλή, ρητινοφόρα κωνοφόρα δένδρα με 90 περίπου είδη ανά τον κόσμο, που ανήκουν στην τρομοκρατική ομάδα Πευκίδες.

Ο φλοιός είναι παχύς και αυλακωτός, τα φύλλα βελονοειδή και φύονται κατά σπονδύλους ανά δύο, τρία ή πέντε, για να μπορούν να έχουν αλληλοκάλυψη σε περίπτωση που πέσουν σε αστυνομικό μπλόκο.

Στη βάση τους περιβάλλονται από ένα μεμβρανώδη κολεό και επειδή είναι γνωστό τοις πάσι ότι κάθε πράγμα στον καιρό του και τον Αύγουστο ο κολιός, η επίθεση των πεύκων έγινε Αύγουστο.

Το χρώμα τους είναι ανοιχτό ως σκούρο πράσινο που σημαίνει ότι μάλλον τα πεύκα πρόσκεινται στο ΠΑΣΟΚ, επομένως ξέρουμε ότι πίσω από τη δράση της οργάνωσης κρύβεται ο κομαντάντε Γιώργος.

Συνήθως είναι ήσυχα και ομορφαίνουν το περιβάλλον, αλλά μερικές φορές όταν συναντήσουν τον άνεμο κάνουν σκανδαλιές. Πώς λέγανε οι παλιοί ένα παιδάκι ένα αγγελάκι, δύο παιδάκια δύο διαβολάκια. Ε, αυτό ακριβώς. Και αν δεν πιστεύετε εμένα, το είπε και ο κυβερνητικός διπρόσωπος, που μιλάει πάντα τη γλώσσα της αλήθειας...

Τα πεύκα λοιπόν φταίνε για τις πυρκαγιές. Τις βάζουν, τις φουντώνουν, τις εξαπλώνουν και με τη βοήθεια του ανέμου καταστρέφουν τα πάντα. Όχι τα κενά στη νομοθεσία, που μετατρέπουν τη δασική έκταση σε χορτολιβαδική και μετά σε οικιστική, όχι οι συνεταιρισμοί και οι μονές που καταπατούν με σχέδιο και δίνουν την εντολή στα ανθρωποειδή που βάζουν τις φωτιές.

Φταίνε τα πεύκα και ο στρατηγός άνεμος, όχι οι ελλείψεις στην πυροσβεστική(έχουμε αγροφύλακες, τι να τους κάνεις τους πυροσβέστες;), ούτε τα στρέμματα που τυχαία μένουν έξω από την αναδάσωση, όταν και όποτε αυτή γίνεται,.

Φταίνε τα πεύκα και όχι ηγεσία της πυροσβεστικής για το γεγονός ότι μια μικρή φωτιά υποτιμήθηκε με αποτέλεσμα να καεί η βορειοανατολική Αττική.

Φταίνε τα πεύκα και όχι εσύ και εγώ που ονειρευόμαστε ένα σπίτι μέσα στο δάσος και συναλλασσόμαστε με κάθε ερπετό για να το χτίσουμε, είτε πρόκειται για εργολάβο είτε πρόκειται για γαλάζιο ή πράσινο έμπορο ρουσφετιών .

Και πάνω απ' όλα φταίνε τα πεύκα, η μοίρα, ο νόμος του Μέρφι, ο στρατηγός άνεμος, η ασύμμετρη απειλή και ποτέ μα ποτέ(πιπέρι στο στόμα) ο γαλάζιος στρατός κατοχής που ρημάζει τη χώρα.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε για όσους κακεντρεχείς πολίτες πιστεύουν πως ο πρωθυπουργός δεν κάνει τίποτα για όλα αυτά, ότι ο Κώστας Καραμανλής πήγε τρεις ολόκληρες φορές στο συντονιστικό της πυροσβεστικής με τζάκετ αλά Τζορτζ Μπους στους δίδυμους πύργους και τζιν παντελόνι, γιατί είναι άνθρωπος του λαού και της δράσης.

Για όσα βρώμικα μυαλά ζητάνε την παραίτηση του υπουργού Εσωτερικής καταστροφής θέλουμε να υπενθυμίσουμε ότι ο Προκόπης Παυλόπουλος έμεινε στη θέση του στις φωτιές της Ηλείας όταν έχασαν τη ζωή τους 80 άνθρωποι, έμεινε στη θέση του όταν ένα 15χρονο παιδί έπεσε νεκρό από πυρά αστυνομικού, έμεινε στη θέση του όταν η Αθήνα έγινε φλαμπέ μετά τον φόνο του παιδιού. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να φύγει τώρα για μερικά καμένα δέντρα και σπίτια.

Δεν το θέλουμε άλλωστε, διότι όπως έχουμε πει και σε παλαιότερο κείμενο, τη μέρα που θα παραιτηθεί αυτός ο γίγας της πολιτικής θα σημαίνει ότι θα είμαστε όλοι νεκροί και η χώρα θα έχει ισοπεδωθεί.

Και εμείς οι φοβισμένοι μικροαστοί τι θα κάνουμε απέναντι στη νέα τρομοκρατική οργάνωση Σέχτα Πεύκων; Τι θα κάνουμε απέναντι στο κύκλωμα που καίει εδώ και χρόνια τα δάση και φτιάχνει αυθαίρετα για να στεγάσουμε τη βλακεία και την ξιπασιά μας;Η μεγάλη καταστροφή φέρνει απελπισία, αλλά η ελπίδα παραμένει ζωντανή. Για κάθε τομάρι εμπρηστή, για κάθε άθλιο εργολάβο, για κάθε γαντζωμένο στην καρέκλα του πολιτικάντη υπάρχουν εθελοντές που κινδυνεύουν για να σώσουν δάση και περιουσίες αγνώστων τους, υπάρχουν πυροσβέστες άυπνοι και κουρασμένοι που δεν τα παρατάνε μέχρι να νικήσουν, υπάρχουν πιλότοι που παίζουν τη ζωή τους κορώνα γράμματα μέσα στους καπνούς. Όσο αυτή η σπάνια πάστα ανθρώπων δίνει το παράδειγμα θα υπάρχει πάντα η ελπίδα ότι κάποια μέρα οι πολλοί θα ακολουθήσουν.

Ας ευχηθούμε μόνο όταν έρθει εκείνη η μέρα να έχει μείνει κανένα πεύκο στη χώρα και ας είναι και πεύκο-εμπρηστής που θα έλεγε και ο Αντώναρος.

ΗΜΙΥΠΕΥΘΥΝΟΙ – ΗΜΙΥΠΑΙΘΡΙΟΙ

Οι ημιυπαίθριοι χώροι αποτελούν ένα από τα ομορφότερα και διαχρονικότερα μορφολογικά στοιχεία της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Η σημασία τους είναι πολυδιάστατη. Προστασία από έντονα καιρικά φαινόμενα, ενδυνάμωση ανθρώπινης κλίμακας, σκίαση του ισογείου από τον άμεσο ήλιο, δημιουργία ευεργετικών ρευμάτων αέρα για τη ψύξη του κτιρίου. Μορφολογικά, η προκύπτουσα ογκοπλασία των όψεων και των τομών είναι τουλάχιστον ενδιαφέρουσα, ενώ και σε επίπεδο κάτοψης, αποτελεί ένα ακόμα σημαντικό εργαλείο για τη διαχείριση των τετραγωνικών μέτρων ανάμεσα στο ισόγειο και τους ορόφους του κτιρίου.

Στη σύγχρονη Ελλάδα οι ημιυπαίθριοι χώροι υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια με αρκετά παραδείγματα υποδειγματικής χρήσης τους. Δυστυχώς όμως, πολύ περισσότερα είναι τα παραδείγματα καταπάτησης (μέσω κλεισίματός τους και ολικής ή μερικής μετατροπής τους σε δωμάτιο, σε δύο μορφές: στην εκ των υστέρων (επέμβαση αρκετά μετά την αρχική κατασκευή) και στην εκ προμελέτης (επέμβαση ή εξ αρχής ή ελάχιστα μετά τη κατασκευή). Προφανώς η δεύτερη μορφή είναι χειρότερη από πολλές απόψεις.

Η αλλοίωση των χώρων αυτών επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις. Κατ’ αρχάς αίρονται όλα τα πλεονεκτήματα, που προσέδιδαν αρχικά. Και επιπλέον, αλλοιώνεται η αισθητική (όπου υπάρχει) των όψεων. Επίσης, τα παραπάνω τετραγωνικά μέτρα χρειάζονται περισσότερη ενέργεια θέρμανσης και ψύξης από αυτή που η μελέτη υπολόγισε. Σε μεγαλύτερη κλίμακα συνεπάγεται επιβάρυνση των κοινόχρηστων χώρων (αναλογικά) σε κάθε περιοχή της πόλης. Τέλος, η αύξηση της δόμησης προκαλεί μια αύξηση της τιμής του κτιρίου, αναντίστοιχη με τη φαινομενική της τιμή (που προκύπτει από τα στοιχεία της μελέτης), η οποία και καταλήγει ως αδήλωτο έσοδο στον πωλητή της (με αποτέλεσμα τις απώλειες εσόδων για το κράτος).

Ωστόσο, στην προσπάθεια αναζήτησης απαντήσεων θα πρέπει να διεκρινιστούν ορισμένα στοιχεία. Η ίδια η νομοθεσία δίνει έναν πλήρη ορισμό των ημιυπαίθριων χώρων: «Ημιυπαίθριος χώρος είναι ο στεγασμένος χώρος του κτιρίου, του οποίου η μία τουλάχιστον πλευρά είναι ανοιχτή προς τον κοινόχρηστο χώρο ή τους ακόλυπτους χώρους του οικοπέδου που δεν προσμετρώνται στην κάλυψη και οι υπόλοιπες πλευρές του ορίζονται από τοίχους ή κατακόρυφα φέροντα ή μη στοιχεία και χρησιμοποιείται για τη μετακίνηση ή προσωρινή παραμονή ανθρώπων» (άρ.2, παρ.32 του Γ.Ο.Κ.: ν.2831/2000). Με άλλα λόγια:
• Ο ημιυπαίθριος χώρος μπορεί και πρέπει να βρίσκεται αποκλειστικά στο ισόγειο του κτιρίου (ή καλύτερα στην ίδια στάθμη με τον κοινόχρηστο – ακάλυπτο χώρο). Ημιυπαίθριος χώρος σε επίπεδο πέρα του ισογείου δεν ορίζεται (π.χ. στον 5ο όροφο πολυκατοικίας, αφού η μόνη δυνατή μετακίνηση ανθρώπων από το κτίριο προς τον κοινόχρηστο – ακάλυπτο χώρο μέσω του μπαλκονιού είναι με πτώση !!!).
• Με τον περιορισμό βάθους και κλειδωμένη αναλογία μήκους – πλάτους, επιχειρήθηκε η αποφυγή σχεδιασμού ημιυπαίθριων χώρων, που θα μπορούσαν να μετατραπούν αυτόματα σε δωμάτια. Ωστόσο, επρόκειτο για ημίμετρο, αφού παραβλέπει την υπόλοιπη κάτοψη προ του ημιυπαίθριου (και το πώς εύκολα θα ενοποιηθούν σε ένα μελλοντικό δωμάτιο).

Έτσι, στην ερώτηση «ποιος φταίει», πέρα από τον απλό πολίτη, ευθύνονται οι εξής:
• Οι μελετητές, οι οποίοι είτε γνωρίζουν τους κανονισμούς και τους καταστρατηγούν για την αποκόμιση κέρδους, είτε χρειάζεται να κατανοήσουν καλύτερα τις αντίστοιχες έννοιες. Βεβαίως, είναι αλήθεια ότι όσο λιγότερη εμπειρία και όση περισσότερη ανάγκη για δουλειά έχει ένας μελετητής, τόσο πιο επιρρεπής είναι σε πιέσεις των πελατών γα καταστρατήγηση στοιχείων της μελέτης.
• Οι κατασκευαστές, οι οποίοι έχουν να κάνουν περισσότερο με το κέρδος, οπότε είναι σύνηθες το φαινόμενο σημαντικών διαφοροποιήσεων των σχεδίων στην πράξη. Μάλιστα, φαίνεται ότι οι ημιυπαίθριοι χώροι είναι μία μόνο από τις μεθόδους που χρησιμοποίησαν τα τελευταία 30 χρόνια για την «εξοικονόμηση» τετραγωνικών μέτρων, όπως η ενοποίηση κουζίνας – καθιστικού (σαλοκουζίνα), τα ενιαία μπάνια (σε αντίθεση με τα παλιότερα διαχωρισμένα δωμάτια μπανιέρας και λεκάνης), η έλλειψη πρόνοιας για εντοιχισμένες ντουλάπες, η μείωση του ελεύθερου ύψους και τελευταία η κατάργηση διαδρόμων και η πρόσβαση σε όλα τα δωμάτια άμεσα από το σαλόνι (προς κατάργηση κάθε ιδιωτικότητας !!!).
• Οι μηχανικοί των πολεοδομικών υπηρεσιών των Ο.Τ.Α., οι οποίοι επίσης λόγω άγνοιας του Γ.Ο.Κ. ή/και «παραβλέψεων», δεν εφαρμόζουν ακόμα και τον ορισμό του ημιυπαίθριου χώρου και αδειοδοτούν εξ’ αρχής παράνομες μελέτες. Ακόμα, δεν «αναγνωρίζουν» τις περιπτώσεις εκείνες των μελετών, οι οποίες ευνοούν το εν συνεχεία κλείσιμο των ημιυπαίθριων χώρων.
• Εξ’ ίσου υπεύθυνοι είναι και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί των πολεοδομικών υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της κατασκευής αλλά και αργότερα. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι ανύπαρκτοι και θα μπορούσαν – αν λειτουργούσαν – να πετύχουν σε πολλαπλά επίπεδα (πρόληψη του φαινομένου, ορθή πολιτική προστίμων κ.ά.).
• Τέλος, υπεύθυνη θεωρείται και η κεντρική εξουσία, η οποία - αφού απλώς παρακολουθεί τη διαιώνιση και γιγάντωση του προβλήματος - καθιστά σήμερα τους ημιυπαίθριους στην ουσία σε μοχλό μικροκομματικών πιέσεων, αφού τους χειρίζεται με τη λογική των αυθαίρετων κατοικιών και την ένταξή τους στα σχέδια πόλης (νομιμοποίηση κατά το δοκούν). Η διαφορά ωστόσο στη περίπτωση αυτή είναι ότι αφ’ ενός οι τελευταίες ρυθμίσεις για τους ημιυπαίθριους χώρους αφορούν σε τακτοποίηση και κατ’ επέκταση σε ένα αμιγώς εισπρακτικό μέτρο (και σε καμία περίπτωση σε νομιμοποίηση), και αφ’ ετέρου οι ημιυπαίθριοι χώροι κινδυνεύουν να «ποινικοποιηθούν» στο σύνολό τους, παρασέρνοντας και τους νομίμως υφιστάμενους. Αποτελεί την τελευταία προσπάθεια για ολική απαγόρευση της δυνατότητας κατασκευής αυτού του υπέροχου μορφολογικού στοιχείου.

Εν κατακλείδει, η πιο απλή πρόταση θα ήταν να «θωρακιστούν» τα θεσμικά δεδομένα ως έχουν. Ή ακόμα, να περιγράφονται διαφορετικές ρυθμίσεις για ημιυπαίθριους χώρους στο ισόγειο και σε υπέργειους χώρους. Ταυτόχρονα όμως, οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να αποδείξουν ότι μπορούν να διασφαλίσουν την παρουσία της έννοιας των ημιυπαίθριων χώρων (και στην πράξη) και να διασφαλίσουν ένα άρτιο αστικό περιβάλλον. Είναι θέμα βούλησης και ευθειξίας. Πολιτικής, ηθικής, επιστημονικής και επαγγελματικής. Και βέβαια, το κράτος θα πρέπει να αναζητήσει αλλού τα χαμένα του έσοδα. Γιατί το να προσπαθήσει να αποκτήσει (για πρώτη φορά) ένα πλαίσιο οργάνωσης και ανάδειξης ενός αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού λεξιλογίου, μάλλον θυμίζει όνειρο θερινής νυχτός.